Maraton Dębno
Początki rozgrywania maratońskich biegów w Dębnie sięgają końca lat sześćdziesiątych XX wieku, kiedy to grupa entuzjastów i popularyzatorów sportu pod kierunkiem Henryka Witkowskiego zainicjowała imprezę sportową, która wypromowała niewielkie miasto na sportowej mapie Polski, Europy, a nawet świata.
Pierwsza edycja sportowej imprezy, którą nazwano – Mały Maraton „O Błękitną Wstęgę Granicy Pokoju” odbyła się 22 lipca 1966 roku na trasie z Cedyni do Siekierek. W latach 1966 – 1972 zawody odbywały się zgodnie z założeniami twórców maratonu na trasie nadodrzańskiej. Trzy pierwsze edycje były jakoby półmaratonami. Przełomowy moment nastąpił w roku 1969, kiedy Polski Związek Lekkiej Atletyki podjął decyzję o przekształceniu Małego Maratonu w pełny bieg maratoński 42 km 195 m i nadaniu mu rangi Mistrzostw Polski w maratonie. Od tego momentu impreza organizowana przez dębnowskich organizatorów stała się coraz bardziej znacząca. Maraton został ujęty w kalendarzu Międzynarodowej Federacji Lekkoatletyki IAAF na rok 1970.
Po siedmiu latach organizowania biegu maratońskiego na historycznej ziemi cedyńskiej, te popularne w Polsce i znane poza granicami kraju zawody, przeniesiono w 1973 roku do Dębna i rozegrano na trasie Dębno – Barnówko – Dębno (5 pętli).
Jednak po czternastu latach okazała się nie wystarczająca. Zwiększająca się z każdym rokiem liczba startujących wymusiła na organizatorach konieczność zmiany areny zawodów. W 1987 r. organizatorzy podjęli decyzję o zlokalizowaniu biegu na drodze w kierunku Dargomyśla. W latach 1991 – 1998 z przyczyn ekonomicznych zaniechano organizacji tej imprezy. Po reaktywowaniu maratonu w 1999 roku większość edycji biegów na tej trasie rozgrywana była w odwrotnym kierunku Dębno – Dargomyśl – Cychry – Dębno. Z uwagi na zaistniałą sytuację epidemiczną w kraju i na świecie, związaną z chorobą COVID-19, w 2020 roku w Dębnie nie zostały rozegrane biegi maratońskie. W kolejnym roku pandemia trwa nadal, ale mimo wielu przeciwnościom 47. Maraton został rozegrany na trasie w kierunku Barnówka.
Rosnąca na przestrzeni lat ranga Maratonu Dębno powodowała zwiększanie liczby jego uczestników. Od kilkudziesięciu biegaczy w pierwszych edycjach zawodów do ponad dwóch tysięcy w 2019 r. W gronie zawodników uczestniczących na maratońskiej trasie można było spotkać zawodniczki i zawodników z krajowej czołówki oraz znanych europejskich maratończyków min. Ronalda Hilla, Christę Vahlensieck – pierwsza kobieta startująca w dębnowskim maratonie (1979 r.). Tu również rozpoczynali swoje kariery sportowe m.in. Wanda Panfil i Antoni Niemczak. W Dębnie walczono o uzyskanie minimów uprawniających do startu w mistrzostwach Europy oraz igrzyskach olimpijskich
W dotychczas zorganizowanych edycjach Maratonu Dębno uczestniczący zawodnicy reprezentowali 46 państw. Pierwszy raz goście z zagranicy (zawodnicy z Czechosłowacji) stanęli na starcie III Małego Maratonu w 1968 roku. W kolejnych latach dołączali maratończycy innych krajów Europy, a w następnych zawodnicy z odległych państw, leżących na czterech kontynentach m.in. Algierii, Etiopii, Hondurasu, Iraku, Japonii, Kanady, Kenii, Korei Północnej, Kuby, RPA i Turcji.
Maraton Dębno jest jednym z najszybszych biegów maratońskich w Polsce. Średnia dziesięciu najlepszych wyników w kategorii kobiet wynosi 2:29:50, a w kategorii mężczyzn 2:11:03.
Rekordzistami maratonu są Aleksandra Lisowska z czasem 2:26:08 uzyskanym w 2021 r. oraz Kenijczyk Kyeva Kosmos Mutuku – 2:09:57 ustanowionym w roku 2014.
W 47 edycjach tej imprezy w Dębnie, 33 razy Polski Związek Lekkiej Atletyki powierzał organizację Mistrzostw Polski w kategorii mężczyzn, a w rozgrywanych od 1981 roku Mistrzostw Polski kobiet, Dębno było ich gospodarzem 27 razy.
Od 2003 roku odbywają się Mistrzostwa Polski Policjantów. Począwszy od 2008 swoje zawody rozgrywają też strażacy, a od 2014 nauczyciele i pracownicy oświaty.
Maraton Dębno na trwałe zapisał się w annałach polskiej lekkoatletyki jako najstarsza i najlepiej zorganizowana tego typu impreza biegowa w kraju i jedna z najstarszych w Europie i na świecie, o czym świadczy od wielu lat przyznawany certyfikat jakości „Złoty Bieg”, a także dwukrotne objęcie imprezy patronatem honorowym Prezydenta RP. Dębnowski maraton tworzy tak zwaną Koronę Maratonów Polskich, w której skład wchodzi pięć największych maratonów w kraju. W 1986 i 2021 roku rozegrane zostały biegi mistrzowskie na najwyższym poziomie sportowym w historii polskiego maratonu. Dorobkiem 47. Maratonu Dębno 2021 było sześć kwalifikacji na igrzyska w Tokio, wyrównany rekord Polski i nowy rekord Maratonu Dębno w kategorii kobiet oraz rekordy życiowe startujących.
Wyrazem uznania dla organizatorów jest nagrodzenie maratonu 2009 r. statuetką „Złoty Dąb” przez Burmistrza Dębna, a „Złoty Żagiel” – Starostę Myśliborskiego. Decyzją Polskiego Stowarzyszenia Biegów 47. Maraton Dębno 2021 otrzymał nagrodę Maratonu Roku 2021 „Złote Skrzydła Polskich Biegów”.
Choć Dębno jest najmniejsze z miast organizujących tak duży maraton, to słusznie nosi zaszczytny tytuł STOLICY POLSKIEGO MARATONU.
